We verwachten veel van collega’s en samenwerken is om die reden niet altijd eenvoudig. Op tijd op het werk verschijnen, voldoende collegialiteit tonen, pro-actief zijn, resultaatgericht werken, ‘samenwerken’, professioneel handelen; om een aantal onderwerpen te noemen. In grote lijnen vatten we dat samen met een woord als ‘verwachtingen’ en alhoewel we weten dat dat kwetsbaar is, hebben we ze toch. We formuleren meningen over collega’s op basis van gedrag. Die collega’s echter, functioneren om een bepaalde reden. Of eigenlijk om meerdere redenen. Vanuit hun oorsprong. Vanuit de biologie van hun zijn. In hun natuurlijk reflexen zitten dingen die samenwerken bemoeilijken. In een aantal artikelen leggen we uit waar jouw collega’s last van hebben, nog zelfs voordat ze uit bed gestapt zijn en naar hun werk gaan. Vandaag: the Illusion of Explanatory Depth.

Wat is ‘the Illusion of Explanatory Depth’?
De Illusion of Explanatory Depth is een term die onderzoekers Leonid Rozenblit en Frank Keil in 2002 introduceerden. Deze theorie stelt dat de mate waarin we zelf van mening zijn dat we de wereld om ons heen kunnen verklaren, veel te hoog is als je dat afzet tegen wat we werkelijk bij doorvragen kunnen verklaren. Oftewel, we overschatten de mening die we hebben over hoe dingen werken om ons heen voortdurend. De eerste reflex is een overschatting van kennis om tot een bepaald standpunt te komen. Maar we nemen dat standpunt wél in. Met behulp van onderzoek stelden de onderzoekers vast dat de reflectie op de eigen tekort schietende kennis wel groter kan worden op termijn, maar pas nadat mensen worden geforceerd om precies uit te leggen hoe iets dan precies zit. Op dat moment kwamen de onderzochten pas terug op hun rotsvaste geloof over de dingen om hun heen en stelden zij hun overtuigingen iets naar beneden bij. Het is inmiddels aangetoond dat bijvoorbeeld de totstandkoming van politieke overtuigingen en de meningsvorming over nieuwsitems, fors beïnvloed wordt door deze reflex van kennisoverschatting.

Wat betekent dit voor de samenwerking met mijn collega’s?
Stel dat jij verschoond gebleven bent van de Illusion of Explanatory Depth, maar je collega’s doen dit wel, dan is dit alsnog een factor van betekenis voor jouw werkomstandigheden. Collega’s trekken voortdurend conclusies voor zichzelf omdat zij dingen ervaren. Als de mensen om jou heen in een team dénken te weten wat jouw werk inhoud en daar ook echt van overtuigd zijn, dan is het zaak om dit te toetsen. Ze zouden er namelijk naast kunnen zitten, maar wel hun beeldvorming over jouw functioneren alsnog baseren op hun incomplete interpretatie.

Waar moet je rekening mee houden bij de ‘Illusion of Explanatory Depth’?
Bij Expeditie Onderstroom bieden we specifieke coaching op houding, gedrag en cultuur. Hoe we dat doen leggen we hier uit. Eén van de meest krachtige interventies die we hanteren tijdens onze trajecten is een goede, kwalitatieve dialoog tussen samenwerkende mensen. Nieuwsgierigheid is hierbij het kernthema. Hoe komen we tot inzichten over elkaars werk, over elkaars overtuigingen en hoe kom je tot een mening over elkaar? Bij een fenomeen als de Illusion of Explanatory Depth past dat goed. We merken in de praktijk dat culturen binnen teams onder druk komen te staan doordat er reflexmatig gehandeld wordt naar elkaar toe. Meningen komen tot stand op basis van ervaringen uit het verleden, niet op basis van vragen stellen en een overtuiging voor de toekomst.

Concreet:

  • Het gaat er niet om wat jij bedoelt, maar wat de ander beleeft. Vraag na hoe jouw handelen beleefd wordt. Door de beleving en dus oordeelsvorming van anderen op te halen, kun je beoordelen of het beeld over jou wel compleet is;
  • Doe eens een zelfdiagnose Illusion of Explanatory Depth. Stel vragen over een onderwerp waarvan je al veel denkt te weten. Oordeel dan zelf of je nog veel nieuwe kennis op deed;
  • Stel vragen over de omstandigheden om je heen. Nieuwsgierigheid tonen is het beste wat je kunt doen binnen een team. Het laat de ander zien dat je aandacht hebt voor hem of haar en dat je interesse toont in de details van het werk van de ander.

Bijeenkomst bijwonen? Schrijf je in >>

Bron:
Rozenblit L, Keil F. The misunderstood limits of folk science: an illusion of explanatory depth. Cognitive science. 2002;26(5):521-562. doi:10.1207/s15516709cog2605_1.